شب ادراری
شب ادراری
شب ادراری پدیده شایعی است و تقریباً از هر 8 کودکی که مدرسه ابتدایی را شروع می کنند یکی هنوز شب ادراری دارد. برخی از کودکان از اینکه موقع خواب جایشان را خیس میکنند شرمگین می شوند خصوصاً اگر به این دلیل تنبیه یا مسخره هم شده باشند.
این کودکان ممکن است از خوابیدن نزد دوستانشان یا رفتن به اردوهای مدرسه اجتناب کنند. گرچه شب ادراری علامتی از یک مشکل اساسی نیست ولی می‌تواند در منزل تنش ایجاد کند.
با بزرگتر شدن کودک، شیوع شب ادراری هم کمتر می شود. شب ادراری در پسران شایع تر از دختران است. بعضی کودکان هر شب و بعضی یک یا دو مرتبه در هفته خیس میکنند. بعضی هم بین دوره های شب ادراری یک یا چند هفته خشک هستند.
دلیل شب ادراری کودکان
دلیل شب ادراری کودکان،تنبلی،بیماری یا لجبازی نیست. معمولاً کودکانی که جایشان را خیس میکنند بلد نیستند مثانه خود را در حین خواب کنترل کنند.
وقتی مثانه پر می شود پیامی به مغز می فرستد تا عضلات اطراف مثانه را سفت کند و ادرار را داخل مثانه نگه دارد. مغز بعضی کودکان در حین خواب این پیام را نمی شنود و به جای آن،عضلات اطراف مثانه شل شده و ادرار خارج میشود.
معلوم نیست چرا بعضی کودکان کنترل شبانه را دیرتر از دیگران به دست می آورند. ولی شب ادراری معمولاً خانوادگی است. افرادی که شب ادراری دارند یکی از والدین شان نیز شب ادراری داشته است .
بعضی اوقات کودکانی که یاد گرفته اند شب ها خشک بمانند،پس از مدتی دوباره شروع به خیس کردن رختخواب شان می کنند. این موضوع ممکن است نشانه ای از اضطراب یا فشار روانی در کودک باشد.
شب ادراری در زمان رخداد های خانوادگی مانند طلاق، ازدواج مجدد، تولد فرزند جدید، بستری شدن یا مرگ یکی از از اعضای خانواده شایع تر است.
والدین باید موارد زیر را به یاذ بسپارند
وسایل مناسب برای اتاق خواب کودک فراهم کنید.
بررسی کنید که آیا کودک می تواند به آسانی روی تخت خوابش برود یا از آن پایین بیاید؟وجود یک چراغ نیز کمک کننده است.
از لباس خواب های فلانل،لحاف های پنبه ای یا روتختی های سنگین استفاده نکنید،زیرا باعث میشود کودک خیس شدن خود را احساس نکند و بیدار نشود. بستن پوشک برای کودکان بالای سه سال توصیه نمی شود. تشک را با یک پوشش ضد آب بپوشانید.
کودک را برای شب هایی که خشک می ماند تشویق کنید.
صبح هایی که کودک تان بیدار می شود و رختخوابش خشک است به او توجه کنید و تحسینش نمایید.شما می توانبد به دنبال شب های خشک به کودک جایزه های کوچکی بدهید. مثلا خوراکی مورد علاقه را در کیف مدرسه اش بگذارید یا قبل از صبحانه با او یک بازی مختصر داشته باشید.
اگر کودک جایش را خیس کرد آرامش خود را حفظ کنید.
بهتر است ساکت باشید و نق نزنید. کودکتان را به خاطر چیزهایی که هنوز بر آنها تسلط ندارد تنبیه یا شرم زده نکنید.از گفتن عبارت هایی مثل – ” کی می خوای بزرگ بشی؟” یا مریض شدم از بس کثیف کاری های تو را تمیز کردم”- اجتناب کنید.
کودک را تشویق کنید تا مسئولیت رفتارهایش را بپذیرد.
محدود کردن مصرف مایعات یا بردن کودک به دستشویی در طول شب می‌تواند مانع یادگیری کنترل ادرار شود. این تدابیر ممکن است خیس کردن را در کوتاه مدت کاهش دهد ولی چون مثانه در طول شب پر نمی شود کودک این فرصت را نخواهد داشت که ارتباط بین علایم هشدار مثانه را یاد بگیرد.
کودک را برای برخی شکست ها آماده کنید.
یاد گرفتن اینکه کودک در طول شب خشک بماند به زمان نیاز دارد. از قبل به کودکتان بگویید که در طول یادگیری،مواردی از خیس کردن برای هر کسی رخ می دهد و اونباید در مواجهه با این موارد، ناامید شود.
به حقوق کودک برای خصوصی ماندن مشکل است احترام بگذاریم.در مورد خیس کردن کودک فقط با او و پزشکش صحبت کنید نه با دیگران.
چه موقع باید والدین از متخصصین کمک بگیرند؟
اگر کودک 5 سال تمام یا بیشتر،دارد حداقل دو مرتبه در هفته رختخوابش را خیس میکند،باید از متخصصین و روانشناسان کمک بگیرید. هر چند ممکن است است شما ترجیح دهید صبر کنید زیرا به تدریج که فرزندتان بزرگتر می شود خیس کردن و هم کمتر میشود.
اگر خیس کردن کودکتان سبب نگرانی او و یا مانع از انجام کارهایی که دوست دارد می شود مثل خوابیدن در خانه مادربزرگ باز هم از متخصصین کمک بگیرید. با کودک تان صحبت کنید آیا دوست دارد که رختخوابش همیشه خشک باشد؟
اگر کودک و خانواده برای همکاری با درمانگر آماده باشند،بهتر اثر میکند.
چگونه کمک بگیریم؟
به پزشکتان مراجعه کنید.
کودک را برای معاینه و بررسی نزد پزشک ببرید تا مطمئن شوید هیچ دلیل پزشکی مهمی برای مشکل وجود ندارد. پزشک ممکن است است شما را نزد یک متخصص ارجاع دهد. متخصصی که تجربه و مهارت کافی برای درمان شب ادراری داشته باشد.
برای پاسخ به پرسش آماده باشید.
معمولاً متخصص ها برای انتخاب بهترین درمان،تاریخچه رشد و تکامل کودک و دیگر مشکلات موجود در خانواده را کاملاً بررسی میکند و از شما پرسش های خواهد داشت.
سوال خود را مطرح کنید.
شما هم سوال های خود را در مورد درمان،میزان موفقیت،طول مدت،انواع کارهایی که لازم است انجام دهید و هزینه آنها را بپرسید.
انواع درمان را در نظر بگیرید
تشکچه زنگ دار
تشکچه زنگ دار تشکچه ای است که به رطوبت حساس بوده و به زنگی که با باطری کار می کند متصل می شود. این تشکچه را روی تخت و زیر ملافه قرار می دهند. وقتی ادرار با تشکچه تماس پیدا می کند زنگ به صدا در می آید و کودک را بیدار می کند.
سپس کودک زنگ را خاموش می کند، بلند می شود و بقیه ادراراش را در دستشویی انجام می دهد. چون زنگی که کودک را بیدار کرده با احساس پر بودن مثانه همراه است، کودک یاد می گیرد که به موقع و با پر بودن مثانه حتی بدون این زنگ به صدا در آید از خواب بیدار شود و به دستشویی برود یا بدون اینکه خیس کند تا صبح بخوابد.
تشکچه زنگ دار شایعترین و موفق ترین درمان شب ادراری است. با استفاده از تشکچه زنگ دار بیشتر کودکان طی شب خشک می مانند.
متخصص ممکن است راه های دیگری را پیشنهاد کند. این توصیه ها عبارتند از:
تمرین نگهداری: این تمرین به افزایش ظرفیت مثانه کودک کمک میکند. از کودک خواسته می شود مایعات بنوشد و طی روز،قبل از ادرار کردن مدت زمان بیشتری صبر کند و ادرار خود را نگه دارند.
تمرین کنترل: این روش به کودک کمک میکند تا تسلط بیشتری روی عضلات خود داشته باشد. از کودک خواسته میشود زمانی که ادرار میکند جریان ادرار را 3 تا 5 مرتبه قطع و وصل کند.
تمرین دستشویی رفتن: در این روش از کودک خواسته می شود قبل از خواب چندین مرتبه بیرون آمدن از رختخواب و رفتن به دستشویی را تمرین کند.
جداول رفتاری
برای تشویق کودکان در همکاری با برنامه درمانی می توان از جداول های رفتاری استفاده کرد برای رعایت توصیه های درمانی و برای شب هایی از هفته که کودک خشک می ماند به او پاداش داد.
اگر کودک هر شب خیس میکند خشک بودن رختخواب را شرط دریافت پاداش قرار ندهید. در این صورت او هیچ پاداشی دریافت نخواهد کرد و نا امید خواهد شد.
دارو درمانی
دارو درمانی در کنار دیگر روش های درمانی موجب پاسخ موثر درمان میشود.
جهت اطلاع از خدمات مشاوره در زمینه ، بهترین مشاوره کودک و روانشناس کودک و نوجوان در غرب تهران مرکز مشاوره خانه شیرین مراجعه کنید.
منبع: خانه شیرین